E-commerce rozwija się dynamicznie, oferując małym firmom ogromne możliwości, ale jednocześnie niesie ze sobą wyzwania związane z ochroną środowiska. Jednym z narzędzi, które mogą pomóc w zarządzaniu tym aspektem, jest system BDO – Baza Danych o Odpadach. Choć niektórzy przedsiębiorcy postrzegają go jako biurokratyczne obciążenie, w rzeczywistości ujednolica on ewidencję odpadów i opakowań, co nie tylko ułatwia raportowanie, ale także sprzyja lepszemu zarządzaniu odpadami. Dla małych firm e-commerce, zwłaszcza tych, które dopiero stawiają pierwsze kroki na rynku, przestrzeganie przepisów środowiskowych może wydawać się trudne. Jednak wdrożenie proekologicznych rozwiązań, takich jak minimalizacja opakowań czy współpraca z organizacjami odzysku, może pomóc nie tylko w spełnieniu wymogów prawnych, ale także w budowaniu zaufania klientów, coraz bardziej świadomych ekologicznie. Czy BDO jest wyzwaniem czy szansą dla małych firm? Wszystko zależy od perspektywy, ale jedno jest pewne – przyszłość e-commerce musi łączyć innowacje z odpowiedzialnością za środowisko.
Ewelina Salwuk-Marko: E-commerce rozwija się w zawrotnym tempie, ale generuje też ogromne ilości odpadów. W jaki sposób system BDO może pomóc firmom w zarządzaniu odpadami i minimalizowaniu ich negatywnego wpływu na środowisko? Czy jest to realne narzędzie, czy raczej biurokratyczne obciążenie dla małych firm?
Monika Blezień-Ruszaj: System BDO (Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami) został wprowadzony w oparciu o założenia Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 13 ze zm.) i funkcjonuje od 2018 roku, ma on na celu zebranie wszystkich danych związanych z raportowaniem w zakresie wytwarzanych, transportowanych i przekazywanych odpadów, jak również wprowadzanych opakowań i produktów w opakowaniach w jednym miejscu. Od 2019 roku sprawozdawczość z wersji papierowej została zastąpiona formą elektroniczną co ułatwia pracę zarówno podmiotom, jak i urzędom. Może się wydawać, że są to dodatkowe obowiązki dla przedsiębiorców, ale pamiętajmy, że od 2013 roku sprawozdania należało wysyłać do różnych urzędów, w kilku terminach i można było się łatwo pogubić i zapomnieć o obowiązkach na nas nałożonych. Składając sprawozdania w systemie w łatwy sposób można podejrzeć zarówno ilości wprowadzanych opakowań, jak i wytwarzanych odpadów, a co za tym idzie przeanalizować i zastanowić się jak można to ograniczyć i przyczynić się do działań związanych z wdrażaniem obiegu zamkniętego.
System BDO wymaga szczegółowej sprawozdawczości i zarządzania odpadami. Jak w praktyce firmy e-commerce mogą wypełniać te obowiązki, jednocześnie zachowując swoją konkurencyjność na rynku? Czy istnieje ryzyko, że większe firmy będą lepiej radziły sobie z tymi regulacjami kosztem mniejszych graczy?
Tak, sprawozdawczość, ewidencja to część systemu BDO. Tak jak wcześniej pisałam, dążymy do domknięcia obiegu opakowań / produktów / odpadów co nałożyła na nas UE. BDO ujednolicił nam ewidencję odpadów wytwarzanych w firmach, większość sklepów e-commerce pod ten rodzaj ewidencji, jak i sprawozdawczości nie podlega – jest z niej zwolniony, gdyż nie wytwarza tak dużo odpadów – oczywiście mówię tutaj o małych sklepach internetowych. Mamy też podmioty, które zajmują się produkcją i sprzedażą, w ich przypadku ewidencja wytworzonych odpadów jak najbardziej będzie zasadna.
Zarówno firmy handlowe, jak i produkcyjne działające na rynku e-commerce podlegają pod ewidencję i sprawozdawczość w zakresie wprowadzanych produktów / produktów w opakowaniach na rynek. Pamiętać należy, że wszystkie podmioty, które:
- wprowadzają sprzęt elektryczny / elektroniczny oraz autoryzowani przedstawiciele,
- wprowadzają baterie lub akumulatory,
- produkują, importują czy też dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy / nabycia opakowań,
- wprowadzają do obrotu produkty w opakowaniach,
- wprowadzają do obrotu opony,
- wprowadzają do obrotu oleje smarowe,
- wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych,
- wprowadzają do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne,
zobowiązane są do wpisu w systemie BDO, jeżeli nadal chcą prowadzić swoją działalność w tym zakresie. Wpis do systemu gwarantuje nam legalny obrót i działalność. Możemy spać spokojnie, wiedząc, że w przypadku kontroli możemy przedłożyć urzędnikowi nasz nadany numer BDO.
Większe firmy mają na pewno w swojej strukturze Działy Ochrony Środowiska, dla mniejszych firm dobrym rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy z firmą oferującą usługi doradcze w zakresie systemu / obowiązków środowiskowych. Firmy takie sprawują pieczę nad wymaganiami narzuconymi na przedsiębiorcę, prowadzą w jego imieniu ewidencję, przypominają o opłatach i składają w imieniu podmiotu raporty lub sprawozdania.
Specjalistka ds. ochrony środowiska i dokumentacji kosmetycznej, biotechnolog, przedsiębiorczyni.
Wiele małych firm e-commerce ma problem z dostępem do jasnych i przystępnych informacji na temat wymagań BDO. Czy uważasz, że brakuje edukacji i wsparcia dla przedsiębiorców w tym zakresie? Jakie zmiany w systemie mogłyby pomóc w lepszym zrozumieniu i stosowaniu przepisów?
System edukacyjny dla firm z sektora e-commerce jest dobrze przygotowany, można znaleźć wiele szkoleń, poradników, odpłatnych i darmowych webinarów nt. wpisu, prowadzenia ewidencji i sprawozdawczości w systemie dla firm z branży e-commerce. Sama działam i pomagam w tym zakresie – czytając pytania i odpowiedzi na stronie https://bdo.mos.gov.pl/pytania-i-odpowiedzi/ lub aktualności na mojej stronie https://beautyekombr.pl/aktualnosci/ można uzyskać odpowiedzi na nurtujące pytania w zakresie BDO. Prowadzę cykl #ZapytajMnieOBDO gdzie odpowiadam na pytania zadawane mi w sieci. Zdając sobie jednak sprawę, że przedsiębiorcy wolą zająć się sprzedażą i promocją swoich produktów, a nie edukacją w zakresie obowiązków nałożonych na nich tak jak już wcześniej wspominałam proponuję nawiązanie współpracy z zewnętrzną firmą, czyli tzw. outsourcing środowiska.
Czy e-commerce rzeczywiście przyczynia się do degradacji środowiska w większym stopniu niż tradycyjny handel, czy to bardziej kwestia wizerunkowa? Czy firmy mogą zmieniać ten negatywny obraz poprzez działania proekologiczne?
Od 2020 roku, kiedy większość firm swoją sprzedaż przeniosła do witryn internetowych, mamy informacje jak rośnie z roku na rok ten rynek, jak stał się popularny i widząc ilość przesyłek możemy stwierdzić, że opakowania nas zalewają. To od sprzedawcy i jego idei zależy jak pokieruje swoją sprzedażą, jaki rodzaj opakowania zaproponuje klientowi i jak zapakuje produkt. Z biegiem czasu widzimy, że coraz więcej świadomych podmiotów, ogranicza opakowania, stawia na te wielokrotnego użytku, minimalizuje ilości tworzyw sztucznych, rezygnuje z wypełniaczy i pakuje przesyłki tylko w taką liczbę materiału jaka jest potrzebna.
Firmy z rynku e-commerce mogą na swoich stronach wpisać informacje o możliwościach wykorzystania opakowań wielokrotnego użytku, firmy transportowe – spedycyjne, mają już uruchomione specjalne aplikacje na odbiór tych opakowań. Można pokazać w krótkich filmach na kanałach społecznościowych jak pakowane są nasze przesyłki i z jakiego rodzaju opakowań korzystamy.
Niektóre małe firmy rezygnują z przestrzegania przepisów związanych z ochroną środowiska, bojąc się, że to zaszkodzi ich rentowności. Czy uważasz, że przestrzeganie ich pozwala łączyć zysk z odpowiedzialnością ekologiczną? A może potrzebne są głębsze reformy?
Wiem, że dla kogoś, kto nie przestrzegał wymagań środowiskowych w zakresie korzystania ze środowiska, Ustawy Prawo Ochrony Środowiska, Ustawy o opakowaniach i Ustawy o odpadach oraz innych – pokrewnych, na początek opłaty mogą wydawać się ogromne. Uważam, że nadrobienie zaległości i wyprostowanie zobowiązań względem Urzędów to duży krok naprzód. Po tej decyzji i wprowadzeniu nowego myślenia w życie możemy skorzystać z narzędzi jakie mamy. Rynek e-commerce – małe firmy na pewno mogą skorzystać z tzw. pomocy de mininis, jeżeli nie wprowadzają 1 tony opakowań / rok i być zwolnionym z opłaty produktowej. Jeżeli firma wprowadza więcej niż 1 tonę opakowań / rok – różne rodzaje – może, a nawet powinna zawrzeć umowę z organizacją odzysku opakowań, co obniży jej zobowiązania w zakresie recyklingu. Jeżeli firma wprowadza sprzęt elektryczny i elektroniczny, jak również baterie i akumulatory – też powinna pomyśleć o zawarciu umowy z organizacją odzysku – taka firma przejmie jej obowiązki, przeprowadzi też kampanie edukacyjne w zakresie ochrony środowiska, zbierania i segregowania odpadów, a co za tym idzie firma może pochwalić się, że jest odpowiedzialna społecznie, prowadzi / finansuje edukację ekologiczną. To dobry pierwszy krok oraz realizacja założeń zrównoważonego rozwoju.
W dobie globalnej świadomości ekologicznej, konsumenci coraz częściej wybierają firmy, które dbają o zrównoważony rozwój. Jakie działania w ramach związane z ochroną środowiska mogą pomóc małym firmom e-commerce przyciągnąć bardziej świadomych klientów?
Klienci coraz częściej zwracają uwagę na oferty produktów w stacjonarnych sklepach, jak również tych on-line. To czy nasze produkty są przyjazne dla środowiska i konkurencyjne dla innych możemy pokazać w social mediach, jak również opisać na stronie sklepu.
Pokażmy jakie działania środowiskowe prowadzimy – może to być opis wdrażanych rozwiązań sprzedażowych, wysyłkowych czy też edukacyjnych. Możemy w ramach kampanii edukacyjnych świadczonych przez organizacje, zaproponować warsztaty, bądź też wziąć w nich udział, zgłosić chęć zbiórki z zaprzyjaźnioną szkołą / organizacją pożytku publicznego w zakresie sprzętu / opakowań. W firmie można też zaproponować np. „owocowe …. / dzień tygodnia” czy też rowerowy weekend, te wszystkie działania łączą się z realizacją celów zrównoważonego rozwoju i świadczą o naszej odpowiedzialności i świadomości.
To że o naszych działaniach napiszemy w aktualnościach czy też w SM pokażemy naszym klientom jak pracujemy, czy dbamy o otaczający nas świat i czy dobro środowiska i drugiego człowieka jest dla nas ważne.
Jakie są największe mity dotyczące systemu BDO w kontekście e-commerce, które często powstrzymują małe firmy przed prawidłowym wdrażaniem tego systemu?
O super pytanie !!! Wiele firm z branży e-commerce do dzisiaj twierdzi „Ja nie muszę rejestrować się w BDO, nie wytwarzam 500 kg opakowań!” – to najbardziej znany i przytaczany cytat. Tylko że 500 kg dotyczy – wytworzonych odpadów opakowaniowych, czyli Ustawy o odpadach, a niewprowadzonych opakowań – czyli Ustawy o opakowaniach ! Rynek e-commerce musi rozliczyć się od pierwszego wprowadzonego kilograma opakowań, czyli zliczać / ewidencjonować każdą wysyłkę – wg rodzaju opakowania / papier i tektura, tworzywo sztuczne, metal, aluminium, drewno /. Firmy nie potrafią też przyjąć do wiadomości że Ustawa o opakowaniach funkcjonuje od 2013 roku i od tego czasu ciążyły na nich obowiązki sprawozdawcze. Teraz już kończy się rok 2024 więc musimy cofnąć się z ewidencją do 2018 roku i złożyć ostatnie sprawozdanie w wersji papierowej, jeżeli już byliśmy na rynku i prowadziliśmy działalność. Od przyszłego roku wszystkie dokumenty będę już tylko elektronicznie w systemie BDO. Firmy obawiają się też naliczonych odsetek z tytułu nie uiszczenia opłat w terminie ustawowym.
Małe firmy tak jak już wcześniej wspominałam powinny skorzystać z doradztwa środowiskowego, osoba im dedykowana poprowadzi i wyjaśni niejasności oraz pomoże wybrać najlepsze dla ich działalności rozwiązanie.
Zrównoważony rozwój stał się modnym hasłem, ale jak rzeczywiście przekłada się na codzienną działalność firm e-commerce? Czy uważasz, że regulacje takie jak BDO to faktyczny krok w stronę ekologii, czy raczej wymuszone działania?
W najbliższym czasie wymagania zrównoważonego rozwoju coraz bardziej będą dotykać również małych firm – także tych działających w e-commerce. Duzi gracze od przyszłego roku będą zobowiązani do składania raportów, dane będą zbierali u swoich dostawców – zarówno w zakresie odpowiedzialności społecznej, ładu korporacyjnego jak i środowiska. System BDO i dane w nim zawarte stanie się dobrym źródłem do pozyskania informacji z zakresu wytwarzanych odpadów, wprowadzanych produktów czy też opakowań w jakich wysyłane są oferowane produkty. BDO nie jest narzędziem do wdrażania rozwiązań ekologicznych, ale staje się właściwym narzędziem do pozyskiwania danych, które mogą nam pomóc przy analizach i opracowaniu oraz wdrożeniu właściwych rozwiązań środowiskowych poprzez ograniczenia w zakresie odpadów i opakowań.
Korzystając z systemu BDO we właściwy sposób już teraz możemy sprawdzić firmy z którymi współpracujemy. Czy realizują one założenia środowiskowe i idą ścieżką zrównoważonego rozwoju? Jeżeli firma nie ma jeszcze wpisu w systemie, waha się, czy wymagania środowiskowe jej dotyczą, powinna jak najszybciej przeanalizować swoją działalność i odpowiedzieć na pytania, czym się zajmuje? Jakie produkty importuje / eksportuje? W jakich opakowaniach? Czy w swojej działalności wytwarza odpady?
Monika-Blezien-Ruszaj
Specjalistka ds. ochrony środowiska i dokumentacji kosmetycznej, biotechnolog, przedsiębiorczyni.
Absolwentka kierunku ochrona środowiska i biotechnologia na Uniwersytecie Opolskim oraz uczestniczka kursów i szkoleń z ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju, BDO, REACH czy CLP. Od prawie 20 lat praktyk w zakresie ochrony środowiska w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Autorka artykułów do prasy branżowej oraz przewodników po systemie BDO dla przedsiębiorców m.in. z branży beauty czy e-commerce. Jej pasją jest zgłębianie tajników receptur kosmetycznych, naturalne sposoby pozyskiwania olejków eterycznych jak i tworzenie kosmetyków i perfum. Interesuje się sztuką, malarstwem i dobrą książką. Współautorka e-booków o pewności siebie w biznesie. Specjalistka – praktyk ds. systemu BDO od 2018 roku.
Strona WWW: www.beautyekombr.pl
