Umowa o pracę – wiedza w pigułce.
Rozpoczynając karierę zawodową zastanawiamy się jaka forma zatrudnienia będzie najlepszym rozwiązaniem. Istnieje wiele możliwości. Jedną z nich jest zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę.
Co to tak właściwie jest i co oznacza?
Umowa o pracę to zobowiązanie obu stron do spełnienia względem siebie określonych obowiązków. Pracownik zobowiązuje się do wykonania określonej pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem, pracodawca zaś zobowiązany jest do wypłacenia wynagrodzenia za wykonaną pracę. Aby jednak móc w pełni odnaleźć się w świecie biurokracji, dobrym rozwiązaniem będzie wcześniejsze zapoznanie się z rodzajami umów o pracę oraz ich krótką charakterystyką.
Jakie rodzaje umów o pracę wyróżniamy?
- Umowa o pracę na okres próbny
- Umowa o pracę na czas określony
- Umowa o pracę na czas nieokreślony
Umowa o pracę na okres próbny
Jest to forma umowy, którą można zawrzeć na maksymalnie 3 miesiące, co nie oznacza, że nie może być to krótszy okres. Taka forma zatrudnienia na początek to dobry pomysł, pozwala zarówno pracodawcy jak i pracownikowi ocenić, czy dalsza współpraca jest dobrym rozwiązaniem. Umowa na okres próbny może poprzedzać każdą inną, zawieraną później umowę. Nie obliguje natomiast do zawarcia kolejnej umowy. Zgodnie z art. 34 Kodeksu Pracy czas trwania tej umowy ma znaczenie w przypadku ewentualnego jej wypowiedzenia i okresu trwania wypowiedzenia.
Jakie są okresy wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny?
- Umowa na okres próbny zawarta na czas krótszy niż dwa tygodnie – okres wypowiedzenia to 3 dni robocze (liczone od dnia następującego po dniu, w którym złożone zostało wypowiedzenie).
- Umowa na okres próbny zawarta na czas dłuższy niż dwa tygodnie – okres wypowiedzenia to jeden tydzień (liczony od pierwszej niedzieli następującej po dniu, w którym zostało złożone wypowiedzenie, co za tym idzie umowa zawsze kończy się w sobotę).
- Umowa na okres próbny zawarta na 3 miesiące – okres wypowiedzenia to dwa tygodnie (liczone od pierwszej niedzieli następującej po dniu, w którym zostało złożone wypowiedzenie, co za tym idzie umowa zawsze kończy się w sobotę).
Umowa o pracę na czas określony
Jest to forma umowy, która zazwyczaj zawierana jest tuż po umowie na okres próbny. Jest bardzo popularną wśród pracodawców formą zatrudnienia, niestety nie posiada zbyt wielu zwolenników wśród pracowników. Nie rodzi ona konieczności uzasadnienia ewentualnego wypowiedzenia, co za tym idzie pracodawca w każdej chwili, bez podawania powodu może zwolnić pracownika, oczywiście mając na uwadze okres wypowiedzenia. Zgodnie z nowelizacją Kodeksu Pracy, zmieniły się limity zawierania umów o pracę na czas określony. Obecnie pracodawca może zawrzeć z pracownikiem maksymalnie 3 umowy na czas określony, których łączy okres trwania nie powinien przekraczać 33 miesięcy. Jeśli umowy zostaną zawarte na czas dłuższy, automatycznie przekształcą się w umowę na czas nieokreślony po upływie 33 miesięcy. Zgodnie z art. 36 Kodeksu Pracy staż pracy u konkretnego pracodawcy ma znaczenie w przypadku ewentualnego wypowiedzenia umowy i okresu trwania wypowiedzenia.
Jakie są okresy wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony?
- Okres zatrudnienia krótszy niż 6 miesięcy: okres wypowiedzenia to dwa tygodnie (liczone od pierwszej niedzieli następującej po dniu, w którym złożone/wręczone zostało wypowiedzenie).
- Okres zatrudnienia dłuższy niż 6 miesięcy, ale krótszy niż 3 lata: okres wypowiedzenia to miesiąc kalendarzowy (liczony od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu złożenia/wręczenia wypowiedzenia).
- Okres zatrudnienia dłuższy niż 3 lata: okres wypowiedzenia to 3 miesiące kalendarzowe (liczone od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu złożenia/wręczenia wypowiedzenia).
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Jak nazwa wskazuje ta konkretna forma umowy nie posiada określonej daty końcowej. Wśród pracowników uważana jest za najbardziej stabilną formę umowy wiążącą pracownika i pracodawcę. Kolejną cechą wyróżniającą jest to, iż w przypadku chęci wypowiedzenia umowy przez pracodawcę, musi on podać konkretny powód wypowiedzenia. Należy pamiętać, że decyzja o wypowiedzeniu w przypadku gdy pracownik zatrudniony jest w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony powinna zostać poprzedzona wcześniej udokumentowanymi upomnieniami bądź naganami. W przypadku tej umowy okresy wypowiedzenia są takie same jak w przypadku umowy na czas określony.
Jakie informacje powinny zostać ujęte w umowie o pracę?
- dane stron zawierających umowę; rodzaj umowy;
- data zawarcia umowy; stanowisko;
- miejsce wykonywania pracy;
- wysokość wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- data rozpoczęcia pracy;
- inne warunki zatrudnienia;
- podpisy obu stron
Oczywiście należy pamiętać, iż każda z wyżej wymienionych umów może zostać wypowiedziana bez zachowania okresu wypowiedzenia. Z takiej możliwości skorzystać może zarówno pracodawca jak i pracownik.
Z jakiego powodu pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia?
Takie rozwiązanie może nastąpić w sytuacji gdy lekarz wyda orzeczenie lekarskie, stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go do innej pracy w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim, odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
Kiedy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, w takiej sytuacji pracownikowi przysługuje także odszkodowanie, którego wartość jest równa wynagrodzeniu, jakie pracownik otrzymałby za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę, zawartej na czas określony, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.
Z jakiego powodu pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia?
- W sytuacji ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych (np. nie przestrzegania ustalonego czasu pracy, regulaminu, przepisów BHP czy nie zachowania tajemnicy służbowej).
- W przypadku popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- Kiedy z winy pracownika nastąpi utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę to prawa i obowiązki. Do podstawowych korzyści od strony pracownika należą m.in. komfort w postaci zachowania wynagrodzenia w razie choroby, możliwość wykorzystania urlopu wypoczynkowego, w przypadku zajścia w ciążę przysługujący płatny urlop macierzyński czy w późniejszym etapie bezpłatny urlop wychowawczy. Taka forma zatrudnienia ma sporo plusów. Teraz wiesz już, co kryje się za każdą z umów o pracę. Czy warto podjąć zatrudnienie w oparciu o taką umowę? Decyzja należy do Ciebie.
Masz pytania? Zapraszam do kontaktu!
Malwina Ruczko
HR & Payroll Team Leader w Tias Accounting and Legal Office (Lider Zespołu ds. Kadr i Płac).
Absolwentka studiów wyższych na kierunku Inżynieria Zarządzania. Etatowy Specjalista w obszarze Kadr i Płac, której centrum zainteresowań stanowią wszelkie zagadnienia związane z szeroko pojętą branżą HR.
Prywatnie – pasjonatka aktywności od tematyki sportowej – w szczególności piłki nożnej i tańca nowoczesnego, po obszar true crime w postaci literatury, reportaży lub filmów.
Ostatnie artykuły
20
20
